• Π3-73-2.9 «Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής», με προϋπολογισμό 150 εκατ. ευρώ.
• Π3-70-5.1 «Μείωση αποτυπώματος άνθρακα σε αρόσιμες καλλιέργειες», με προϋπολογισμό ύψους 81,6 εκατ. ευρώ.
• Δράση Β «Επενδύσεις αποκατάστασης του παραγωγικού δυναμικού – φυτικό, ζωικό, και πάγιο», στο πλαίσιο της Παρέμβασης Π3-73-2.5.

Κατασκευή και εκσυγχρονισμός θερμοκηπίων με 150 εκατ. ευρώ:

Η Παρέμβαση Π3-73-2.9 «Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής» έχει προκύψει μέσα από την παρέμβαση Π3-73-2.1 «Σχέδια Βελτίωσης Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων, που συμβάλλουν στην Ανταγωνιστικότητα».

Αυτό σημαίνει ότι από τα Σχέδια Βελτίωσης (τα οποία θα προκηρυχθούν στα τέλη του 2025) το ΥΠΑΑΤ διαγράφει όλες τις αναφορές για την κατασκευή και τον εξοπλισμό θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων, προκειμένου αυτές να ενισχυθούν μέσω νέου προγράμματος. Ο διαχωρισμός των Σχεδίων Βελτίωσης θα επιφέρει διαχωρισμό και στον προϋπολογισμό, λόγω μεταφοράς πόρων. Αποτέλεσμα θα είναι ότι για την κάθε Παρέμβαση η δημόσια δαπάνη θα ανέλθει σε 150 εκατ. ευρώ περίπου έκαστη.

Δικαιούχοι ή τελικοί αποδέκτες της νέας Παρέμβασης θα είναι φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα και συλλογικά σχήματα του αγροτικού συνεταιριστικού δικαίου (Ομάδες Παραγωγών, Οργανώσεις Παραγωγών, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και Ενώσεις αυτών). Ο αιτούμενος προϋπολογισμός (δημόσια δαπάνη και ιδιωτική συμμετοχή) των αιτήσεων στήριξης θα είναι κατ’ ελάχιστον 30.000 ευρώ, με ανώτατο όριο το 1 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά τη στήριξη υπό μορφή επιχορήγησης, μέσω της παρέμβασης αναμένεται να ενισχυθούν επενδύσεις, όπως:

• Ανέγερση, επέκταση, και εκσυγχρονισμός προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής όπως θερμοκηπίων, δικτυοκηπίων, κλειστών θαλάμων μανιταριών κ.ά.
• Ανέγερση, επέκταση και εκσυγχρονισμός συνοδών προς τις ανωτέρω κατασκευές, κτηριακών εγκαταστάσεων και κατασκευών, όπως αποθήκες, στέγαστρα, εγκαταστάσεις για την προετοιμασία της πρώτης πώλησης (π.χ. πλυντήρια, ψυγεία, διαλογητήρια).
• Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού για την εξυπηρέτηση της καλλιέργειας εντός των ανωτέρω κατασκευών.
• Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ με επιλέξιμο κόστος που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% επί του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου, το οποίο θα καθοριστεί στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της εκμετάλλευσης.
• Ομβροδεξαμενές, υπόγειες ή υπέργειες, που πληρούνται αποκλειστικά από τη συλλογή των υδάτων απορροής των εγκαταστάσεων της εκμετάλλευσης.
• Αγορά της απαραίτητης γης για την εγκατάσταση των επιλέξιμων κατασκευών. Το επιλέξιμο κόστος της αγοράς γης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.
• Χώροι διαμονής και εξυπηρέτησης προσωπικού.
• Περίφραξη και διαμόρφωση του χώρου των επενδύσεων.

Από 31,7 έως 70,4 ευρώ/στρέμμα/έτος οι ενισχύσεις για μείωση αποτυπώματος άνθρακα:

Η δεύτερη νέα παρέμβαση, που προτείνεται να εισαχθεί στο Στρατηγικό Σχέδιο, είναι η Π3-70-5.1 «Μείωση αποτυπώματος άνθρακα σε αρόσιμες καλλιέργειες», μία πιλοτική, όπως χαρακτηρίζεται, παρέμβαση σχετικά με τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα στις καλλιέργειες βάμβακος, βιομηχανικής ντομάτας και κινόας με τριετείς δεσμεύσεις για μείωση του αποτυπώματος άνθρακα κατά 20% από το πρώτο έτος δεσμεύσεων μέχρι και το τρίτο έτος αυτών.

Οι πόροι της νέας παρέμβασης προτείνεται να προέλθουν από τον κουμπαρά των Βιολογικών (Π3-70-2.1 – Ενισχύσεις για τη μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους), από τον οποίο πρόκειται να αφαιρεθούν συνολικά 81,6 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τις διαχειριστικές αρχές του ΥΠΑΑΤ, «οι πόροι αυτοί προέρχονται από τη βιολογική καλλιέργεια βάμβακος και κατανέμονται στα τρία έτη της νέας παρέμβασης, που αφορά, κατά κύριο λόγο, βαμβάκι, αλλά και ντομάτα και κινόα». Στην εν λόγω παρέμβαση, αναφέρεται στην ελληνική πρόταση, έχει προγραμματιστεί να υπάρχει δυνατότητα επιλογής από τους βαμβακοπαραγωγούς της συμμετοχής τους σε μία εκ των δύο παρεμβάσεων.

Η ενίσχυση προσδιορίζεται με βάση την απώλεια εισοδήματος, το πρόσθετο κόστος και το κόστος συναλλαγής, ανά τύπο καλλιέργειας, που αναλαμβάνει ο δικαιούχος για να επιτύχει το αποτέλεσμα που ζητείται και έχει υπολογιστεί βάσει μελέτης, που έχει διεξαχθεί για τον σκοπό αυτόν.

• Βαμβάκι: 31,7 ευρώ/στρέμμα/έτος (317 ευρώ/ha/έτος).
• Βιομηχανική ντομάτα: 70,4 ευρώ/στρέμμα/έτος (704 ευρώ/ha/έτος)
• Κινόα: 42,2 ευρώ/στρέμμα (422 ευρώ/ha/έτος)

Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί ο στόχος του 20% το πρώτο έτος (ή δεν διατηρηθεί για τα επόμενα έτη), θα υπάρξει ποσοστιαία μείωση του ποσού ενίσχυσης, η οποία θα εξειδικευτεί στην πρόσκληση.

Η μείωση του αποτυπώματος σε κάθε μία από τις καλλιέργειες, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του αγροτεμαχίου και τις καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρμόζονται, υπολογίζεται με τη χρήση εξειδικευμένων λογισμικών (ενδεικτικά αναφέρονται Cool Farm Tool, Agrecalc, Farm Carbon Calculator, Umberto LCA+ κ.ά.).

Για τη μείωση των εκπομπών GHGs, κρίνονται απαραίτητες οι αλλαγές στις καλλιεργητικές τεχνικές. Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές αυτές αφορούν την εδαφική κατεργασία (ένταση της εδαφικής κατεργασίας), τη λίπανση και την άρδευση, καθώς και τη μείωση της χρήσης καυσίμου (πετρελαίου) για τις γεωργικές εργασίες. Ακόμα, η ένταξη της χλωρής λίπανσης, η χρήση καινοτόμων καλλιεργειών και η χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αποτελούν ενδεικτικές επιλογές για την επίτευξη του ζητούμενου αποτελέσματος.

Δικαιούχοι είναι ενεργοί γεωργοί, φυσικά και νομικά πρόσωπα ή ομάδες αυτών, οι οποίοι κατέχουν γεωργική εκμετάλλευση και καλλιεργούν βαμβάκι, βιομηχανική ντομάτα και κινόα, σύμφωνα με την ενιαία αίτηση του ΟΣΔΕ, του έτους που θα καθορίζεται στην οικεία πρόσκληση.

Νέα δράση για αποκατάσταση του παραγωγικού δυναμικού στο 100% των επιλέξιμων δαπανών:

Μία επιπλέον δράση προτείνεται να εισαχθεί στην Παρέμβαση Π3-73-2.5 «Επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις για την προστασία από φυσικές καταστροφές», που θα αφορά την αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές, δυσμενή κλιματικά φαινόμενα και καταστροφικά συμβάντα. Έτσι, η παρέμβαση μετονομάζεται σε Π3-73-2.5 «Επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις για την προστασία και την αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές, δυσμενή κλιματικά φαινόμενα και καταστροφικά συμβάντα».

Η παρέμβαση, λοιπόν, εκτός από τη Δράση Α «Επενδύσεις πρόληψης ζημιών φυτικού κεφαλαίου», θα περιλαμβάνει και τη Δράση Β «Επενδύσεις αποκατάστασης του παραγωγικού δυναμικού – φυτικό, ζωικό, και πάγιο».

Η αποκατάσταση των ζημιών αναφέρεται στην κάλυψη των δαπανών ανασύστασης του πληγέντος γεωργικού παραγωγικού δυναμικού (από φυσικές καταστροφές, ασθένειες των ζώων, φυτικές ασθένειες, επιβλαβείς για τα φυτά οργανισμούς και δυσμενή καιρικά φαινόμενα ή κλιματικά γεγονότα).

Για τις ανάγκες της δράσης, ως παραγωγικό δυναμικό νοείται το φυτικό και ζωικό κεφάλαιο, οι κτηριακές εγκαταστάσεις, τα μηχανήματα και ο εξοπλισμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, η ποιότητα του εδάφους των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και οι δημόσιες υποδομές εξυπηρέτησης γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Η δράση απευθύνεται τόσο σε γεωργούς, όσο και σε κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους. Η στήριξη παρέχεται σε:

• Φυσικά ή νομικά πρόσωπα, κατόχους γεωργικών εκμεταλλεύσεων με την ιδιότητα του γεωργού ή σε ομάδες γεωργών – συλλογικά σχήματα γεωργών (όπως Ομάδες Παραγωγών, Οργανώσεις Παραγωγών, Συλλογικές Αγροτικές Οργανώσεις).
• ΕΛΓΑ ή άλλον δημόσιο φορέα.

Δεν ενισχύονται συλλογικά σχήματα, τα οποία υλοποιούν επιχειρησιακό πρόγραμμα στο τομεακό των οπωροκηπευτικών και έχουν ενεργοποιήσει τη σχετική δράση.

Ενισχύσεις:

H ενίσχυση στο πλαίσιο της Δράσης Α χορηγείται με τη μορφή μη επιστρεπτέας ενίσχυσης και το ύψος της υπολογίζεται ως ποσοστό των επιλέξιμων δαπανών. Η ένταση ενίσχυσης για επενδύσεις πρόληψης ανέρχεται στο 80% των επιλέξιμων δαπανών, ενώ η ένταση ενίσχυσης για συλλογικές επενδύσεις πρόληψης ανέρχεται στο 100% των επιλέξιμων δαπανών.

H ενίσχυση στο πλαίσιο της Δράσης Β χορηγείται με τη μορφή επιχορήγησης και το ύψος της υπολογίζεται ως ποσοστό των επιλέξιμων δαπανών. Η ενίσχυση χορηγείται απευθείας στον δικαιούχο γεωργό ή σε συλλογικό σχήμα γεωργών ή σε περίπτωση που δικαιούχος είναι δημόσιος φορέας στον φορέα υλοποίησης των μέτρων αποκατάστασης. Το ποσοστό στήριξης για επενδύσεις στην αποκατάσταση του γεωργικού δυναμικού ύστερα από φυσικές καταστροφές, δυσμενή κλιματικά φαινόμενα ή καταστροφικά φαινόμενα ανέρχεται στο 100% των επιλέξιμων δαπανών.

Επισημαίνεται ότι τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή στην παρέμβαση κατανέμονται ενδεικτικά μόνο 5 εκατ. ευρώ και, σε περίπτωση ενεργοποίησης της δράσης, μετά την πλήρη χρησιμοποίηση των αντίστοιχων πόρων του ΠΑΑ 2014-2022 μέχρι το τέλος 2025, θα εμπλουτιστεί με επιπλέον πόρους που θα χρειαστούν κατά την πληρωμή των δικαιούχων.