Παράλληλα στην εγκύκλιο οι αρμόδιες αρχές προχωρούν και σε άλλες διευκρινίσεις που αφορούν τη βαθμολογία των αιτήσεων, τις νέες φυτεύσεις, την αγορά drones και την κατασκευή αποθηκών μεταξύ άλλων.

Αναλυτικά το σχετικό έγγραφο αναφέρει:

1. Η αποπεράτωση κτιριακών εγκαταστάσεων και κατασκευών είναι επιλέξιμη στο πλαίσιο της Δράσης; Όχι, η αποπεράτωση δεν είναι επιλέξιμη. Η αναφορά του όρου στα παραρτήματα της ΥΑ έχει γίνει εκ παραδρομής και πρόκειται να διαγραφεί στην πρώτη τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου. 
2. Η ενοικίαση των αγροτεμαχίων πρέπει να γίνεται αποκλειστικά σε συμβολαιογράφο; Τι γίνεται όμως αν δεν προλάβουμε την μεταγραφή; Σύμφωνα με το άρθρο 618 του αστικού κώδικα, «Η μίσθωση ακινήτου για χρονικό διάστημα μακρότερο από εννέα έτη ισχύει απέναντι στο νέο κτήτορα μόνο αν καταρτιστεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο και το έγγραφο αυτό μεταγραφεί.». Συνεπώς πρέπει να συνταχθούν σε συμβολαιογράφο και να μεταγραφούν. Η υπ. αριθμ. 427/2-3-2023 ΥΑ δεν προβλέπει τη δυνατότητα υποβολής τους μετά την οριστικοποίηση της αίτησης στο ΠΣΚΕ. Κατά παρέκκλιση μπορεί να προσκομιστεί αντί του πιστοποιητικού μεταγραφής αντίγραφο της αίτησης μεταγραφής και η απόδειξη πληρωμής του σχετικού παράβολου ή βεβαίωση από το υποθηκοφυλακείο ότι έχει κατατεθεί αίτηση μετεγγραφής συμβολαιογραφικής πράξης και εκκρεμεί η έκδοση του αντίστοιχου πιστοποιητικού. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να έχει προσκομιστεί το πιστοποιητικό μεταγραφής έως την υποβολή του πρώτου αιτήματος πληρωμής.
3. Στην παρ. 7 του άρθρου 7 «Μη επιλέξιμες γεωργικές εκμεταλλεύσεις» αναφέρει ως μη επιλέξιμες τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που ανήκουν σε συλλογικά σχήματα (αγροτικοί συνεταιρισμοί, ομάδες και οργανώσεις παραγωγών ΚΟΙΝΣΕΠ). Αυτό αποκλείει τους υποψηφίους που συμμετέχουν σε ομάδες παραγωγών ή συνεταιρισμούς; Η παράγραφος αναφέρεται στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που κατέχονται από συλλογικά σχήματα. Δηλαδή αποκλείει, π.χ. έναν Αγροτικό Συνεταιρισμό που εκτρέφει αγελάδες από το να ενταχθεί στο μέτρο. Άρα δεν έχει εφαρμογή σε φυσικά πρόσωπα γεωργούς ή νομικά πρόσωπα που δεν είναι συλλογικά σχήματα. Αντίθετα, η συμμετοχή σε συλλογικά σχήματα βαθμολογείται (κριτήριο 3.4). Όμως δεν είναι επιλέξιμος ένας συνεταιρισμός που έχει μία εκμετάλλευση και κάνει δήλωση ΟΣΔΕ.
4. Ελκυστήρας που έχει πρώτο έτος κυκλοφορίας το 2011, θεωρείται αποσβεσμένος; Η ημερομηνία αναφοράς για την απόσβεση ενός ελκυστήρα είναι η 31/12/2022. Δεδομένου ότι, σύμφωνα με το Παράρτημα 8 της ΥΑ, απαιτούνται 12 χρόνια για να θεωρείται αποσβεσμένος ένας ελκυστήρας, ο ελκυστήρας με πρώτο έτος κυκλοφορίας το 2011 δεν θεωρείται αποσβεσμένος για τη Δράση 4.1.5.
5. Καλλιεργώ εκτάσεις με οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου τις οποίες δεν έχω δηλώσει στο αμπελουργικό μητρώο. Οι εκτάσεις αυτές λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της τυπικής απόδοσης της εκμετάλλευσής μου, την επιλεξιμότητα των επενδύσεων κ.λπ.; Οι εκτάσεις που έχουν δηλωθεί στην Ενιαία Αίτηση Εκμετάλλευσης και στο Αμπελουργικό Μητρώο πρέπει να βρίσκονται σε συμφωνία, ώστε να εξασφαλίζεται ότι σε κάθε περίπτωση τηρείται η εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία για τον αμπελοοινικό τομέα και ιδιαίτερα όσον αφορά τον έλεγχο μη εγκεκριμένων φυτεύσεων με οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου, (άρθρο 71, Καν.1308/20013, κ.α.). Ωστόσο γίνεται δεκτή, αθροιστικά για το σύνολο των αγροτεμαχίων απόκλιση ενός στρέμματος. Αμπελουργικές εκτάσεις με οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου οι οποίες δεν διαθέτουν άδεια αποκλείονται από τη Δράση 4.1.5..
6. Για τα συμφωνητικά της παρ. 6.1.3 του παραρτήματος 1 της υπ. αριθμ. 427/2-3-2023 ΥΑ απαιτείται η σύναψη ιδιωτικών συμφωνητικών για την στήριξη των γενικών δαπανών; Προκειμένου να ενισχυθούν οι αντίστοιχες γενικές δαπάνες απαιτείται η έγκαιρη σύναψη και θεώρηση στη ΔΟΥ των απαραίτητων ιδιωτικών συμφωνητικών. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Έγκαιρη θεώρηση θεωρείται αυτή που προηγείται της υλοποίησης του έργου για την οποία έχει συναφθεί. Επομένως για την ανάθεση σε σύμβουλο – μελετητή της εκπόνησης μελέτης για τους σκοπούς της υποβολής ή/και της παραλαβής των επενδύσεων του σχεδίου απαιτείται η σύναψη του σχετικού συμφωνητικού πριν την οριστικοποίηση της αίτησης στήριξης στο ΠΣΚΕ και η ανάρτησή του στην ΑΑΔΕ όπως προβλέπεται από τις διατάξεις περί καταχώρησης κατάστασης συμφωνητικών παραγράφου 16 άρθρου 8 του Ν. 1882/1990.Η υποβολή του απαιτείται κατά την υποβολή του αιτήματος πληρωμής στο οποίο θα ζητηθεί η ενίσχυση της συγκεκριμένης δαπάνης. Διαφορετικά δεν μπορεί να ενισχυθεί η σχετική δαπάνη. 
7. Ποιο είναι το εύλογο κόστος για σταβλική εγκατάσταση ιπποειδών; Ποια δικαιολογητικά απαιτείται να προσκομιστούν για την επιλεξιμότητά τους; Για σταβλικές εγκαταστάσεις ζώων που δεν αναφέρονται στο παράρτημα 9 της υπ. αριθμ. 427/2-3-2023 ΥΑ, απαιτείται η προσκόμιση προμέτρησης και τριών προσφορών. Σε καμία περίπτωση το κόστος δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 300 ευρώ ανά τ.μ. με την επιφύλαξη των προσαυξήσεων της παρ. 4 των πινάκων 9.1.1 και 9.1.2
8. Η προσαύξηση που ισχύει για τις περιοχές που ισχύουν ειδικοί αρχιτεκτονικοί όροι (παράγραφος 4.2 διευκρινήσεων Πίνακα 9.1.1 και 9.1.2 της υπ. αριθμ. 427/2-3-2023 ΥΑ) αφορά και τις κατασκευές κτιρίων από σκελετό θερμοκηπίου (τύπου τoλ); Όχι καθώς στις κατασκευές αυτές δεν μπορούν να εφαρμοστούν ειδικοί αρχιτεκτονικοί όροι.
9. Στις διευκρινήσεις του Πίνακα 9.6.1 της υπ. αριθμ. 427/2-3-2023 ΥΑ που αφορά στο «Εύλογο κόστος υλοποίησης επενδυτικών δαπανών εγκατάστασης πολυετών φυτειών» αναφέρεται ότι «Στην περίπτωση αγοράς και εγκατάστασης πολυετών φυτειών των ειδών και περιγραφών φύτευσης του ανωτέρω πίνακα απαιτείται η υποβολή μίας προσφοράς. Σε διαφορετική περίπτωση απαιτείται η υποβολή τριών ανεξάρτητων προσφορών.» Συνεπώς σε περίπτωση που θέλουμε να εγκαταστήσουμε περισσότερα φυτά ανά στρέμμα, μπορούμε, προσκομίζοντας 3 προσφορές να ξεπεράσουμε την ανώτατη επιλέξιμη τιμή ανά στρέμμα του πίνακα; Όχι. Η διευκρίνιση αυτή αφορά περιπτώσεις αραιότερης φύτευσης ή τις περιπτώσεις εγκατάστασης είδους που δεν περιγράφεται στον πίνακα αυτό. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατή η υπέρβαση των αναφερόμενων τιμών, ανεξαρτήτως πυκνότητας φύτευσης.
10. Ποιο είναι το εύλογο κόστος για την κανονική φύτευση μήλων και αχλαδιών σε σχήμα παλμέτας με κανονική πυκνότητα φύτευσης; Το εύλογο κόστος για την κανονική φύτευση μήλων και αχλαδιών σε σχήμα παλμέτας με κανονική πυκνότητα φύτευσης είναι τα 1.150 ευρώ ανά στρέμμα. 
11. Στο παράρτημα 9 της υπ. αριθμ. 427/2-3-2023 ΥΑ, στο Πίνακα 9.1.1. αναφέρεται η τιμή για «Περίφραξη με σενάζι 25€/μέτρο & Περίφραξη απλή 12€/μέτρο» ενώ στον Πίνακα 9.5 «Διαμόρφωση και περίφραξη» αναφέρει «Περίφραξη με σενάζι 21 €/ τρέχον μέτρο & Περίφραξη 10 €/ τρέχον μέτρο». Ποιο είναι το μέγιστο επιλέξιμο κόστος για την περίφραξη; Οι τιμές που ισχύουν είναι αυτές του πίνακα 9.1.1: Περίφραξη με σενάζι 25€/μέτρο & Περίφραξη απλή 12€/μέτρο.
12. Στις διευκρινήσεις του Πίνακα 9.1.1, στην παρ. 4.5 «Στους χώρους παραμονής ζώων συμβατικής κατασκευής (προσαύξηση) έως 25 ευρώ/τ.μ. κτιρίου στην περίπτωση τοποθέτησης πάνελ πολυουρεθάνης πάχους κατ’ ελάχιστον 3 εκατοστών.». Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα μονωτικά υλικά; Ο όρος «πάνελ πολυουρεθάνης» είναι ενδεικτικός. Εννοείται κάθε κατάλληλο μονωτικό πάνελ πάχους κατ’ ελάχιστον 3 εκατοστών.
13. Είναι επιλέξιμη η αναδιάρθρωση καλλιέργειας; Ισχύουν οι κανόνες της απλής αντικατάστασης για τις φυτείες που ίσχυαν και στη Δράση 4.1.1; Δηλαδή αν η επιλέξιμη φυτεία διαφοροποιείται ως προς το είδος από την υφιστάμενη ή ως προς την ποικιλία και την καλλιεργητική τεχνική, είναι επιλέξιμη η εγκατάσταση ή θεωρείται απλή αντικατάσταση; Πόσα είναι τα έτη απόσβεσης μιας φυτείας; Στο πλαίσιο της Δράσης 4.1.5, μια φυτεία θεωρείται αποσβεσμένη μετά την παρέλευση 10 ετών από την εγκατάστασή της. Η αλλαγή είδους ή ποικιλίας δεν θεωρείται απλή αντικατάσταση. Αντίθετα, η εκρίζωση για επαναφύτευση της ίδιας ποικιλίας με το ίδιο σύστημα (π.χ. κύπελο σε κύπελο ή γραμμικό σε γραμμικό) αλλά με διαφορετική πυκνότητα θεωρείται απλή αντικατάσταση.
14. Στην περίπτωση που μία εκ των συστεγαζομένων εκμεταλλεύσεων επιθυμεί να επενδύσει σε εξοπλισμό που δεν ενσωματώνεται σε κτίριο (π.χ. γεωργικός ελκυστήρας) πρέπει να καταθέσει τα σχέδια με τις διατάξεις παγίων κ.λπ. που προβλέπονται για τις επενδύσεις για κτίρια ή για εξοπλισμό που ενσωματώνεται; Εφόσον ο συστεγαζόμενος υποψήφιος αιτείται επενδύσεις που δεν χωροθετούνται (π.χ. ελκυστήρας, παρελκόμενα) ή που χωροθετούνται σε γήπεδο διαφορετικό και μη όμορο με το γήπεδο των σταβλικών εγκαταστάσεων, δεν απαιτείται η προσκόμιση δικαιολογητικών για την σαφή καταγραφή διακριτών εγκαταστάσεων ούτε η τεκμηρίωση της λειτουργικής αυτοτέλειας κατά την ολοκλήρωση της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου.
15. Είναι επιλέξιμα τα drones; Επιλέξιμα είναι μόνο τα drones με μικτό βάρος έως 25 κιλών τα οποία χρησιμοποιούνται για την χαρτογράφηση αγρών για την άσκηση γεωργίας ακριβείας.
16. Το εύλογο κόστος εγκατάστασης πολυετών φυτών τι ακριβώς περιλαμβάνει; Το εύλογο κόστος περιλαμβάνει τα φυτά, τα υλικά υποστύλωσης, και τα εργατικά για την εγκατάσταση.
17. Στον Πίνακα 9.9 «Συστήματα ΑΠΕ για ιδιοκατανάλωση» δεν αναφέρεται η ανώτατη επιλέξιμη δαπάνη για τα αυτόνομα φωτοβολταϊκά ισχύος με ιχνηλάτες (trackers). Τι ισχύει για αυτά; Εκ παραδρομής δεν αναφέρθηκε η ανώτατη επιλέξιμη δαπάνη αυτόνομο φ/β με trackers. Αυτό είναι στα 2.150 €/kW. 
18. Στο παράρτημα 1 της υπ. αριθμ. 534/13-3-2023 Πρόσκλησης και συγκεκριμένα στο σημείο Α.6 αναφέρεται ότι «Απαιτείται βεβαίωση εγγραφής στο ΜΑΑΕ με ημερομηνία έκδοσης μετά την 1/1/2023 και σε ισχύ κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης, ως επαγγελματία αγρότη. Στην περίπτωση υποβολής αιτήματος στήριξης από νέο γεωργό που είναι ενταγμένος στο υπομέτρο 6.1 στο πλαίσιο της πρόσκλησης του έτους 2021, δεν απαιτείται η προσκόμιση του εν λόγω δικαιολογητικού. Στην τελευταία περίπτωση η ΕΥΕ ΠΑΑ επιβεβαιώνει την ιδιότητα του υποψηφίου.» όμως στην παράγραφο 1.6 του άρθρου 6 αναφέρεται «Να είναι εγγεγραμμένοι στο ΜΑΑΕ ως επαγγελματίες αγρότες ή να είναι νέοι γεωργοί του υπομέτρου 6.1 για τους οποίους δεν έχουν περάσει τέσσερα έτη από την απόφαση ένταξής τους στο μέτρο. Δεν είναι επιλέξιμοι οι νεοεισερχόμενοι επαγγελματίες αγρότες με εξαίρεση όσους υπέβαλαν αίτηση στήριξης από το μέτρο 6.1, οι αιτήσεις τους κρίθηκαν επιλέξιμες αλλά δεν καλύπτονταν από το περιφερειακό όριο πίστωσης.». Τι δικαιολογητικό πρέπει να προσκομιστεί; Εφόσον ο υποψήφιος είναι επαγγελματίας αγρότης προσκομίζει τη σχετική βεβαίωση από το ΜΑΑΕ. Εφόσον ο υποψήφιος: Α) είναι νέος γεωργός του υπομέτρου 6.1 και δεν έχουν περάσει 4 χρόνια από την ημερομηνία της απόφασης ένταξης ή υπέβαλλε αίτηση στήριξης από το μέτρο 6.1, οι αίτησή του κρίθηκε επιλέξιμη αλλά δεν καλύφθηκε από το περιφερειακό όριο πίστωσης, δεν απαιτείται η προσκόμιση επιπλέον δικαιολογητικού. Η ΕΥΕ ΠΑΑ επιβεβαιώνει την ιδιότητα του υποψηφίου και την επιλεξιμότητά του ως προς το παρόν κριτήριο.
19. Για τη μοριοδότηση του κριτηρίου 1.2 αναφέρεται ότι: «Για τα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ δεν απαιτείται δικαιολογητικό καθώς λαμβάνεται υπόψη η ΕΑΕ 2022 και ο τόπος μόνιμης κατοικίας /έδρας του υποψηφίου. Στο συγκεκριμένο πεδίο βαθμολογείται και η παραγωγή γάλακτος εντός της ζώνης σχετικού τυροκομικού προϊόντος ΠΟΠ / ΠΓΕ.». Ισχύει το ίδιο για τα οινοποιήσιμα αμπέλια; Διευκρινίζεται ότι αντίστοιχα βαθμολογείται και η καλλιέργεια των κατάλληλων οινοποιήσιμων ποικιλιών σε ζώνες παραγωγής κρασιών ΠΟΠ ή ΠΓΕ. 
20. Για τη μοριοδότηση του κριτηρίου 3.1.δ αναφέρεται ότι: «Δικαιολογητικά τεκμηρίωσης είναι τα υποβληθέντα με τις δηλώσεις φόρου εισοδήματος έντυπα Ε3 για τα φορολογικά έτη 2020, 2021 και 2022 σύμφωνα με την ισχύουσα φορολογική νομοθεσία.». Μπορούν να προσκομιστούν και αυτά των ετών 2019, 2020, 2021; Δεδομένου ότι μπορεί μέχρι την οριστικοποίηση της αίτησης στήριξης να μην έχει εκκαθαριστεί το φορολογικό έτος 2022, γίνονται δεκτά τα φορολογικά έτη 2019, 2020, 2021.
21. Για τη μοριοδότηση του κριτηρίου 3.5 αναφέρεται ότι: «Βαθμολογείται βάσει προσκόμισης ιδιωτικού συμφωνητικού το οποίο έχει καταχωρισθεί στην ηλεκτρονική εφαρμογή της ΑΑΔΕ …». Θα μπορούσε να γίνει δεκτό έγγραφο της ομάδας παραγωγών (ή συνεταιρισμού) στην οποία είμαι μέλος; Δεν γίνεται δεκτό έγγραφο παράδοσης προϊόντων στην ομάδα παραγωγών ή στον συνεταιρισμό καθώς η παράδοση των προϊόντων στις ομάδες παραγωγών και στους αγροτικούς συνεταιρισμούς είναι υποχρεωτική για τους παραγωγούς-μέλη ενώ η συμμετοχή σε τέτοια σχήματα βαθμολογείται ήδη στο κριτήριο 3.4. 
22. Αποθήκες και υπόστεγα γεωργικών μηχανημάτων λαμβάνονται υπόψη για τη βαθμολόγηση του κριτηρίου 4.1.α; Όχι. Λαμβάνονται υπόψη μόνο οι αποθήκες και τα υπόστεγα που θα κατασκευαστούν για τα παραγόμενα προϊόντα της εκμετάλλευσης. 
23. Ο προϋπολογισμός των επενδύσεων εκσυγχρονισμού των αναφερόμενων κτιρίων (σταβλικών εγκαταστάσεων, θερμοκηπίων, αποθηκών) λαμβάνεται υπόψη για τη βαθμολόγηση του κριτηρίου 4.1.α; Στον πίνακα 1.3 του παραρτήματος 2 της πρόσκλησης, στην επεξήγηση του κριτηρίου 4.1.α αναφέρεται ότι στο κόστος για την κατασκευή των σχετικών κτιριακών εγκαταστάσεων δεν περιλαμβάνονται οι γενικές δαπάνες, η άδεια δόμησης, η διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου και η περίφραξη. Συνεπώς είναι σαφές ότι η βαθμολόγηση αφορά σε κατασκευή και όχι σε εκσυγχρονισμό κτιριακών εγκαταστάσεων. Ωστόσο το κόστος της προσθήκης εξοπλισμού (π.χ. ταινία διατροφής, σύστημα αερισμού κ.λπ.) σε υφιστάμενη εγκατάσταση βαθμολογείται. 
24. Υποψήφιος είναι μέλος αναγκαστικού δασικού συνεταιρισμού, λαμβάνει τα μόρια του κριτηρίου 3.4.δ; Όχι, Το κριτήριο 3.4.δ αφορά γεωργικά προϊόντα.